195 il əvvəl,1828-ci il fevral ayının 10-da Çar Rusiyası ilə Qacarlar arasındakı müharibənin nəticəsi olaraq Azərbaycan ikinci dəfə parçalanmaya məruz qaldı. Əzəli bəlamız olan mənəm-mənəmliyin doğurduğu feodal pərakəndəliyi, özlərini “Xan” adlandıran feodallar “şimal ayısı” ilə “cənub çaqqalı” arasında çarəsiz qalan ölkəni onilliklər ərzində əzablarından qurtula bilmədiyimiz yaraları ilə birgə xalqımıza “miras” qoydular. “Gülüstan sülhü”ndən başlayan parçalanma
“Türkmənçay”la yekunlaşaraq Azərbaycan adlı coqğrafiya iki yerə parçalandı.
Bu dəfə “təmas xətti” 200 yüz ildir ağılarla oxşadığımız Araz çayı oldu. Arazın şimalı rusa, cənubu farsa qismət oldu.Təbriz yaxınlığındakı Türkmənçay kəndində, Qacarların təmsilçisi Abbas Mirzə ilə rus generalı İvan Paskeviç
arasında imzalanmış müqaviləyə əsasən “Gülüstan” sülhündən fərqli olaraq bu dəfə Naxçıvanda, İrəvanda, Respublikamızın cənub bölgəsidə, hazırda Türkiyə Respublikasının ərazisi olan İqdırda “şimal ayısı” nın payına düşdü. 16 maddədən ibarət olan “sülh” razılaşması təkcə ərazi bölgüsünün deyil, ruslara təzminat ödəmək, Xəzər dənizindəyalnız Rus donanmasının mövcudluğunu tanımaq kimi öhdəlikləri Qacarların üzərinə qoyurdu. Müqavilənin 15-ci bəndinə əsasən Cənubi Azərbaycan ərazisindəki əhalinin bir il ərzində Rusiyaya keçə bilməsi üçün maneə olmayacağı müəyyən edilirdi. Məhz bu bənd erməniləırin İran ərazisindən Cənubi Qafqaza və xüsusilədə İrəvana və Qarabağa kütləvi köçürülmələrinə imkan yaratdı. Ötən əsrin əvvəllərində İrəvanı özlərinə “paytaxt” edə bilən ermənilərin iddiaları bununla bitmədi.
Qonşu Türkiyəyə, Gürcüstana torpaq iddiası olan ermənilər bu iddiaların
reallaşdıra bilməsələrdə İrəvanı, Şərqi Zəngəzuru qəsb etdikdən sonra növbəti hədəfləri Qarabağ oldu. Lakin bu dəfə niyyətlərinə çata bilmədilər. Çünki 2 əsr boyu himayəsinə sığındığı rus və fars “oyundankənar” vəziyyətdə idilər. Ötən 2 əsr ərzində məhz rusların və farsların türk birliyi qorxusu qurbanlıq quzu olan ermənilərin arzusunu ürəyində qoydu. İndiki zamanda, siyasət meyarlarda, siyasi mübarizə alətləridə dəyişib.
“Türkmənçay”dan ötən müddət ərzində şimalı Azərbaycan bir əsrdə iki dəfə öz müstəqilliyinə qovuşub. Artıq fəxrlə deyə bilərik ki, Respublikamız bütün dünya azərbaycanlılarının müqəddəs
istinad yeridir. Məhz Azərbaycan
Respublikası gücləndikcə tarixi buzlar əriyir. Cənubi Azərbaycanı hələ də əsarətdə saxlayan fars-molla rejmi bilməlidir ki, oradakı soydaşlarımızında ötən əsrin 40-cı illərində Cənub Azərbaycan Respublikası adlı dövlət qurmuşdular. Beynəlxalq güclərin, xüsusən ingilislərin təzyiqi və təqibləri, Stalinin
“xeyir-duası” ilə süqut edən Cənubi Azərbaycan Respublikası gec ya tez bir daha intişar edəcəkdir. Farsların, Mollakratiyanın sərsəm ideologiyasının qurbanı olan millətlər bir gün qollarından zəncirləri qırıb atacaq və bu “xalqlar həbsxanası” sivil dünyaya
inteqrasiya olunacaqdır. Ərazisində məskun olan xalqların nə dilini, nə milli kimliyini tanımaq istəməyən molla rejmi müqəddəs islam dinini əlində bayraq etməklə çox uzağa gedə bilməz. Guya islam carçısı olan, lakin Quranın öyrənilməsi və mənimsənilmə-
sinin dilinin məhz ərəb dili olmalı olduğunu təbliğ edən molla hakimiyyəti heç İranda yaşayan ərəblərin özlərinə belə dil hüququ tanımır.
Millətləri coğrafiyalarla bölməyə vərdiş etmiş bu mənfur rejimin bu günlərdə Xoy şəhərində baş vermiş zəlzələnin nəticələrini aradan qaldırmağa cəhd etməməsi, zəlzələdən zərər çəkmiş insanlara yardım etmək istəyənlərin köməyindən imtina etməsi ilə, ərazidə min ildir yaşayan türklərin Xoydan köçmələrində, didərgin düşmələrində maraqlıdır. Çünki Tehran rejimi ərazi Türkiyə ilə sərhəddir və Türkiyə sərhədləri ilə ölkənin içərilərinə uzanan türk yurdları arasında qeyri millətlərin yerləşdirilməsində (ermənivə kürdlərin) maraqlıdırlar.
Tehrandakı səfirliyimizdə törədilən terror hadisəsi də tarixi fars xislətinin nümunəsidir.1000 illərdir terroru daxili və xarici fəaliyyətinin alətinə çevirmiş farslar və farsbaşlar Makidoniyalı isgəndərin atası II Filipi, hökmdarları olan Daranı, Astiaqı, Şah Qacarı və daha neçə tarixi şəxsiyyəti məhz terrorla “zərərsizləşdiriblər”. Odur ki, səfirliyimizdəki terror fars-molla
rejimininmahiyyətindən qaynaqlanır.
Dahi Nizami Gəncəvinin təbirincə desək: -
“Əqrəbin sancması deyil ədavət,
Çünki onun, zatında var belə bir adət.”
Lakin zaman öz işin görür. 195 il əvvəl bizi ikiyə bölən “Türkmənçay sülhü”nün nəticələri, məhz Türkün dünyaya bəxş edəcəyi SÜLHlə aradan qalxacaqdır. O sülh uzaqda deyil. Güneyli Qüzeyli bütöv Azərbaycan amalı gec ya tez gerçək olacaqdır.
Kamil Qurbanlı,
Yeni Azərbaycan Partiyası Biləsuvar rayon təşkilatının sədri
